معرفی گل شب بو پیام آور فصل بهار

مشخصات گل شب بو

همانطور که از نام این گل مشخص است، گل شب بو در شب عطرافشانی می نماید و در روز اغلب رایحه ای ندارد. رنگ ساقه و برگهای شب بو به رنگ سبز روشن می باشد. گل های آن دارای رنگهای متنوعی مانند سفید، صورتی، ارغوانی، زرد و ... می باشد. گل های شب بو حالتی خوشه مانند داشته که هر چه ارتفاع خوشه که اصطلاحاً به آن طرّه گفته می شود، بیشتر باشد، گیاه مرغوب تر و باکیفیت تر است. هر گیاه اغلب 4 تا 5 خوشه دارند.

شب بو حاوی موادی به نام آلکالوئید می باشند که این مواد سمی بوده و چنانچه گل ها و یا برگهای شب بو مورد تغذیه دام و یا انسان قرار گیرند، سبب مسمومیت می گردند. در نتیجه باید بسیار توجه نمود تا شب بو توسط کودکان خورده نشود.

دانه های شب بو دارای اسیدهای چرب و مواد روغنی مانند اسید اورسیک می باشند. از دیگر خطرات مسمومیت با گل شب بو، می توان به سقط جنین اشاره نمود. پس خانمهای باردار باید بسیار مراقب تماس با این گیاه باشند و حتماً دستان خود را در صورت تماس با شب بو بشویند. به همین دلیل در دوران قدیم از دانه شب بو جهت سقط جنین استفاده می شده است.

کاشت گل شب بو

کاشت گل شب بو به وسیله بذر و یا قلمه زدن انجام می گیرد. تکثیر توسط بذر را اصطلاحاً تکثیر جنسی و تکثیر توسط روش قلمه زنی را به اصطلاح تکثیر غیرجنسی می گویند. در صورت تکثیر یک گیاه از طریق بذر، گیاه تولید شده کمی متفاوت از گیاه مادر خواهد بود اما در صورت تکثیر از نوع غیرجنسی مانند قلمه، پیوند و... گیاه تولید شده دقیقاً مشابه گیاه مادر خواهد بود و تمام خصوصیات گیاه مادر به گیاه تولید شده منتقل خواهد شد.

شب بو از آن دسته گیاهانی است که تکثیرش بسیار راحت و آسان می باشد و مستلزم دانش و حرفه ای بودن زیاد در زمینه علوم باغبانی نیست.

تکثیر گل شب بو توسط بذر

تکثیر از طریق بذر مهمترین و عمده ترین روش تکثیر این گیاه می باشد. این کار در دو زمان از سال انجام می گیرد. شب بوها شامل دو گونه یکساله و چند ساله می باشند که هر دو نوع آن اواخر زمستان و اویل بهار صورت می پذیرد. این زمان موقعیست که دوره سرمای هوا به اتمام رسیده و هوا رو به گرمتر شدن می رود. مکان اصلی کاشت شب بو، در باغچه و فضای باز است اما در کلان شهرها که شیوه زندگی آپارتمانی مرسوم بوده و بسیاری از افراد دسترسی به فضای باغچه ای ندارند، کاشت شب بو در گلدان صورت می گیرد.

شیوه کاشت به این گونه است که بذر گیاه را در عمق 3 تا 4 سانتیمتری سطح خاک قرار می دهند. بهترین فاصله دو بذر از یکدیگر به میزان 15 تا 20 سانتیمتر می باشد. زیرا شب بو علاوه بر داشتن ساقه، حجم نسبتاً زیادی از ساقه ها و برگها دارای ریشه هایی از نوع ریشه های افشان می باشد که نیاز به فضای کافی برای رشد و نمو دارد.

چنانچه شب بو را در تابستان می کارید، این کار را در اواخر مرداد و اوایل شهریور انجام دهید. پس از رشد چندین برگ در گیاه، برگهای ضعیف را از گیاه جدا کنید. موقعی که جوانه های گیاه به ارتفاع 3 تا 5 سانتیمتر رسید آنها را به گلدان های مناسب انتقال دهید. دقت کنید چنانچه شب بوی شما دارای یک یا دو ساقه است می توانید چند ساقه شب بو را در یک گلدان در کنار هم بکارید. اما چنانچه گیاهتان پرپشت و چند ساقه بوده آن را فقط در یک گلدان جدا کاشت کنید.

تکثیر گل شب بو با قلمه زنی

این روش نیز یکی از روش های قابل استفاده برای تکثیر گل شب بو می باشد. همانطور که گفته شد چنانچه می خواهید تمام ویژگی های گیاه اصلی را به گیاه مورد تکثیر انتقال دهید، از روش قلمه زنی استفاده نمایید. البته روش قلمه زنی شب بو چندان متداول و رایج نیست اما در برخی مواقع استفاده می گردد. دلیل کمتر رایج بودن این روش این است که قلمه زنی باید در تابستان صورت گیرد و از آنجایی که کاشت شب بو اغلب در نزدیکی عید نوروز انجام می گیرد، آن موعد، زمان مناسبی برای قلمه زنی گیاه نیست. بنابراین توسط بذر صورت می پذیرد.

شرایط نگهداری گل شب بو

خاک گل شب بو:

شب بو به خاک سبک و دارای زهکش مناسب نیازمند است. منظور از خاک سبک خاکیست که آب در خاک به مقدار زیاد و مدت طولانی باقی نمی ماند. از این جمله این نوع خاک ها می توان به خاکهای شنی اشاره نمود. از طرفی این خاک ها دارای مواد مغذی کمی هستند. بنابراین باید نیاز غذایی شب بو را توسط کوددهی برطرف نمود.PHیا به اصطلاح میزان اسیدیته خاک مورد نیاز شب بو باید خنثی و یا مقدار بسیار کمی قلیایی باشد. این گیاه به خاکهای اسیدی حساسیت بسیار زیادی دارد و بی درنگ از بین خواهد رفت. بهترین و مناسب ترین خاک برای شب بو مخلوطی از خاک برگ، شن، کود گاوی و خاک معمولی می باشد.

نور گل شب بو:

شب بو نیاز مبرمی به نور مستقیم خورشید دارد. زیرا این گیاه یک گیاه باغچه ای بوده و به طبع نورپسند می باشد. از طرفی میزان دمای محیط باید نسبتاً پایین بوده تا شب بو توان تحمل نور مستقیم خورشید را دارا باشد. زیرا در صورت افزایش بیش از توان تحمل، گیاه دچار پژمردگی خواهد شد.

شب بو را ناگهان در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید زیرا دچار شوک می شوند. در نتیجه ابتدا گیاه را در سایه قرار داده و به تدریج گیاه را به فضای نورانی و در معرض نور مستقیم قرار دهید. در آپارتمان ها که فاقد فضای باغچه ای هستند، به بهترین مکان برای گل شب بو فضای تراس و یا پشت پنجره می باشد.

دما گل شب بو:

همه گونه های گیاه شب بو به اصطلاح سرمادوست بوده و به دمای بالای هوا حساست زیادی دارند. در اثر گرم شدن هوا به میزان قابل توجهی از تعداد گل های گیاه کاسته خواهد شد و چنانچه این روند ادامه پیدا کنید، گیاه دچار پژمردگی خواهد شد. از نشانه های تنش گرمایی در شب بو می توان به زرد شدن برگها اشاره نمود.

دقت داشته باشید که شب بو گیاهیست که به شرایط دمایی محیط حساس می باشد و جزو آن دسته از گیاهانیست که هوای خنک را می پسندد. در نتیجه اگر در محیط خانه نگهداری بشود باید فضای خانه خنک باشد.

آبیاری گل شب بو:

شب بو نیاز متوسطی به آب دارد. در نتیجه این گیاه را هفته ای 3 تا 4 بار آبیاری نمایید. بهترین موقع برای آبیاری زمانی است که خاک گیاه کاملاً خشک شده باشد. فقط بسیار دقت نمایید که مدت زمان خشک ماندن خاک گیاه نباید به طولانی شود.البته در مناطق خشک تر باید تعداد دفعات آبیاری را افزایش داد. این گیاه به کمبود آب حساسیت دارد. از آبیاری بیش از اندازه گیاه جداً خودداری نمایید چرا که در صورت ماندگاری زیاد آب در خاک ریشه های گیاه به سرعت دچار خفگی و نهایتاً پوسیدگی خواهد شد.

توصیه شود سالی یک بار شب بو را با کودهای نیتروژن دار و پتاسیم دار تغذیه نمایید.

آفات و بیماری های شب بو

از مهمترین آفات و بیماری های شب بو می توان به مواردی از جمله زنگ شب بو، کنه تار عنکبوتی، معدنچی برگ، تریپس، سفیدک داخلی و... اشاره نمود. برای مبارزه با این آفات و بیماری ها باید از سموم شیمیایی مناسب استفاده نمود. اما از مهمترین و شایع ترین آفت در مورد شب بو باید به شته اشاره نمود که با مکیدن شیره پرورده گیاه سبب ضعیف شدن و نهایتاً پژمرده شدن گیاه خواهد شد. برای مبارزه با شته می توان از سمومی مانند مالاتیون و دیازینون استفاده نمود.

در سالهای اخیر گیاه شب بو به شکل شاخه بریده هم مورد استفاده قرار گرفته و نکته جالب آنکه در صورت رعایت شرایط مطلوب نگهدای شاخه های شب بو و به ویژه نگهداری در هوای خنک، گل های شاخه بریده شب بو در آب تا چندین روز تازه و باطراوت خواهد ماند.

از دیگر موارد استفاده از گیاه شب بو علاوه بر کاشت در باغچه و یا در گلدان، می توان به صورت آویز در منزل و یا نرده های تراس منزل اشاره نمود که جلوه زیبایی به نمای منزل خواهد بخشید.

هرس کردن گل شب بو:

برای هرس کردن گل شب بو باید برگ های زرد و ضعیف گیاه و گلهای خشک شده و ضعیف شده گیاه را از آن جدا کنید تا گیاه بهترین رشد را داشته و در نهایت گلدهی مطلوبی داشته باشد.

نکته مهم و ضروری در مورد گیاه شب بو

در صورت تماس دست ها با خاک شب بوهایی که برای عید نوروز در گلفروشی ها می فروشند، حتماً دست هایتان را پس از آن با آب و صابون بشویید. زیرا این خاک ها حاوی کودهای حیوانی و پسماندهای آلوده بوده و انتقال دهنده عوامل بیماری زای بسیاری خواهد بود.

در صورت تماس با خود گیاه شب بو با توجه به سمی بودن این گیاه حتماً بعد از آن دست هایتان را کامل بشویید. بسیار دقت داشته باشید که از قرار دادن شب بو در مجاورت کودکان به دلیلی سمی بودن این گیاه خودداری نمایید.

حتما به زهکش گلدان و خروج آب اضافه در گلدان توجه نمایید، برای ایجاد زهکش در گلدان زیر گلدان را 3 تا 4 سوراخ تعبیه نمایید تا آب اضافی از خاک خارج گردد. در صورت باز نبودن سوراخ های انتهای گلدان آب داخل خاک گلدان باقی مانده و موجب پوسیدگی ریشه و در نهایت از بین رفتن گیاه می شود.